Dit nooit meer!

Afgelopen week zijn we op vakantie geweest in Inzell in Duitsland, vlak ij de Oostenrijkse grens. We hebben heerlijk genoten en de omgeving is daar prachtig. In de buurt ligt het plaatsje Berchtesgaden. Bij dit plaatsje boven op de Obersalzberg had Hitler zijn ‘adelaarsnest’ gebouwd.

Mijn man is geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog dus we besloten eens naar het plaatsje te rijden. Het voelde heel gek om richting die plaats te rijden. Waarom zou je gaan kijken naar een huis waar een van de vreselijkste dictators had gewoond en vergaderd? Ik vroeg het mezelf af toen we in de auto zaten. Waarom zouden we daar heen rijden?

Er viel een stilte in de auto. De kinderen sliepen en wij waren met onze eigen gedachten bezig. Ik moest denken aan die keer toen ik met school naar een concentratiekamp was geweest. De ontzetting die zich dan van je meester maakt. Het blijft niet alleen een verhaal, maar het komt heel dichtbij. Je staat er met je neus bovenop. Je ziet de zichtbare sporen van de geschiedenis.

Zo’n gevoel maakte zich nu ook van mij meester. En ik besefte dat het goed is om af en toe weer met je neus op de feiten gedrukt te worden. Kijk naar de sporen van de geschiedenis: het is geen verhaal, het is echt waar. En dank bedenk je weer: dit moeten we nooit meer laten gebeuren.

En tegelijk dacht ik: maar wat gebeurt er nog allemaal in deze wereld? De rassenongelijkheid in Amerika, de verharding in Nederland tussen verschillende geloven en culturen, de concentratiekampen in Noord-Korea, de oorlogen, de honger… Wat hebben we ervan geleerd?

Ja, ik weet het, ik kan deze problemen niet in mijn eentje oplossen. Maar laten we alert blijven op ons eigen gedrag, op ons eigen spreken over anderen. Laten we alert blijven op discriminerende woorden die gesproken worden door bijvoorbeeld vrienden of collega’s of in de politiek. Laten we niet ons hoofd afwenden en zeggen: ik heb het nooit geweten….
Dit nooit meer!