Liefde, geduld en wijsheid. De laatste twee ontstaan uit het eerste woord.
(Jan Ligthart, schrijver 1856-1916)
BIJBELGEDEELTE
De wijsheid van boven daarentegen is vóór alles zuiver, en verder vredelievend, mild en meegaand; ze is rijk aan ontferming en brengt niets dan goede vruchten voort, ze is onpartijdig en oprecht.
(Jakobus 3:17, NBV)
UITLEG
Wijsheid komt met de jaren. Die spreuk kennen we vast allemaal, en dat is voor veel mensen waar. Wat er alleen niet bij staat, is op welke leeftijd je die wijsheid nu eindelijk eens in pacht hebt…
Ik heb de leeftijd in elk geval nog niet bereikt. Nog altijd bega ik de nodige blunders en ben ik te snel met mijn mond. Of met mijn virtuele pen. Want in de omgang met de sociale media is wijsheid ook een groot goed, heb ik gemerkt. Jaren geleden ‘ontvriendde’ ik in mijn onschuld op Facebook iemand met wie ik al heel lang geen enkele interactie had, maar tot mijn verbazing reageerde de persoon in kwestie vrijwel meteen. Ze was duidelijk gekwetst en vroeg zich af wat ze had misdaan om mijn afwijzing te verdienen. Nou, eh… niets. Ik dacht gewoon even heel praktisch te zijn door mijn vriendenlijst wat op te schonen.
Sindsdien heb ik geleerd ook op dat terrein voorzichtig en wijs te zijn. Hetzelfde geldt voor het plaatsen van opmerkingen bij dingen die anderen posten. Geschreven woorden kunnen soms heel ongenuanceerd overkomen. Voor jou kan het misschien overduidelijk zijn wat je bedoelt, maar dat is bij de lezer niet altijd het geval. Die mist de kleur in de menselijke stem, de toon waarop je iets zegt en kan daardoor iets heel anders opvatten dan je het bedoelt.
Wijsheid dus, nadenken voordat je iets onder woorden brengt.
De tekst uit Jakobus vind ik daarom erg mooi. De wijsheid van boven, daar begint hij mee. Daarmee doelt hij duidelijk op de wijsheid die van God komt. Ja, prachtig, maar ik ben slechts een gewone sterveling. Dus is die wijsheid wel voor mij weggelegd? Onbegrijpelijk, maar het antwoord is: ja!
Diezelfde Jakobus vertelt in het eerste hoofdstuk van zijn brief dat wanneer we erom vragen, God het ons geeft. Komt een van u wijsheid tekort? Vraag God erom en Hij, Die aan iedereen geeft, zonder voorbehoud en zonder verwijt, zal u wijsheid geven. (Jakobus 1:5)
Zou het geen goed idee zijn om, voordat we ergens op reageren, de tekst van Jakobus 3:17 erbij te pakken? Is het zuiver, dus eerlijk en puur? Check. Is het vredelievend? Check. Mild? Check. Meegaand? Check. Vol ontferming? Check. Onpartijdig en oprecht? Dubbel check.
Als ik dat onder de knie heb, mag ik mezelf misschien wijs noemen…
NALEVEN
Zo’n checklist is vast handig wanneer je iets schrijft, maar ik zie mijzelf niet midden in een gesprek een briefje pakken, mompelend: ‘Ogenblikje…’ om te zien of mijn woorden voldoen aan de criteria uit Jakobus 3. Dus zal ik me die tekst eigen moeten maken. Een paar zinnetjes, hoe ingewikkeld kan dat zijn?
Nou, best wel, weet ik uit ervaring. Het moeilijkste vind ik het om het toe te passen op mijn omgang met mijn (volwassen) kinderen. Omdat zij zo heel dicht bij mij staan en me zo heel erg aan het hart gaan, kan ik nogal eens tamelijk primair uit de hoek komen. Te impulsief, te emotioneel. En dat is vaak niet heel erg wijs.
Ik ben tot de conclusie gekomen dat wijsheid een leerproces is dat je hele leven duurt. Wijsheid heeft ook niets met intelligentie te maken. Iemand kan nog zo slim zijn, maar tegelijkertijd absoluut niet wijs. En ja, God geeft het ons wanner we er om vragen, maar dan moeten we dat wel doen… en heel vaak denken we daar niet eens aan. Dan staan we al met ons woordje klaar en hebben we er dingen uit geflapt, zonder onze checklist te raadplegen. Of hebben we al gehandeld zonder erbij stil te staan.
Gelukkig mogen we het blijven proberen! Laten we dus zonder schroom naderen tot de troon van de Genadige, waar we telkens als we hulp nodig hebben barmhartigheid en genade vinden.
(Hebreeën 4:16)