Hij liet uit de aarde allerlei bomen opschieten die er aanlokkelijk uitzagen, met heerlijke vruchten.
(Genesis 2:9, NBV)
BEGRIJPEN
Groen – het lijkt de zoveelste hype te zijn. Iets waar je per se aan mee moet doen. Iets waar je als christen niet onderuit kunt. Maar je houdt niet van groen, die kleur staat je niet – moet je er dan toch iets mee?
Groen – dat heeft voor mij te maken met goed omgaan met de aarde, met bomen, planten, dieren en mensen. Groen – dat is zó leven dat andere schepsels ook waardig kunnen leven. En volgens mij heeft dat alles te maken met de opdracht die God de mens geeft: de tuin waarin de mens geplaatst is, moet bewerkt en bewaakt worden. Met andere woorden: vanaf het begin is het de bedoeling geweest dat de mens zou zorgen voor de aarde die hem is toevertrouwd. De mens is niet op de wereld gezet om achterover te leunen en alleen maar te gebruiken en te verbruiken.
Van het goede dat God de mens gegeven heeft, is niet zoveel meer over. Of misschien beter gezegd: er zijn grote delen van de wereld waar het leven mijlenver af staat van het leven in de tuin. En tegelijkertijd: als ik in m’n achtertuin sta en over de groene weilanden uitkijk, dan is de wereld mooi en goed. Denk ik daar iets dieper over na dan realiseer ik mij dat mijn manier van leven ook betekent dat het op andere delen van de wereld er minder mooi uitziet… Ingewikkeld dus.
Het goede is niet zo goed meer, het mooie is niet meer voor iedereen mooi. Werken is zwoegen geworden en brandnetels, doorns en distels maken je alert. Er is kwaad in de wereld. Een vloek over de aarde, omdat de mens niet leeft zoals God dat bedoeld heeft. Maar wanneer de mens wél God gehoorzaamt, dan is er zegen: een zegen die het hele leven, het hele bestaan betreft. Vruchtbare aarde, goede omstandigheden voor groei en bloei, een goede opbrengst, gezond vee en de voortgang van de generaties. In het bijbelboek Deuteronomium laat God zien dat er een duidelijke relatie is tussen leven naar zijn wil en voorspoed voor de hele schepping. Het is een voorspoed die het volk Israël maar ten dele heeft gekend in het land dat haar door God gegeven was, omdat het haar niet lukte te leven naar zijn geboden.
En zo is de wereld kapot, gebroken, verwoest, uitgeput, misbruikt. Niet alleen Israël is onzorgvuldig geweest in haar zorg voor de schepping – wij zijn geen haar beter. We laten na om goed om te gaan met de natuur, we zorgen voor onszelf ten koste van dier en mens.
Hoe bijzonder zijn dan de woorden van de engelen in het veld, in die donkere nacht lang geleden… ‘Vrede op aarde’ klinkt het als er in een stal in Bethlehem een klein jongetje is geboren. Vrede op aarde brengt Hij en dat is méér dan het tegenovergestelde van het geweld van wapens. Vrede – dat is Gods shalom, dat is heelheid voor de hele schepping. Zoals God de aarde bedoeld heeft – als een tuin om in te leven – zo zal het zijn. Jezus is de redder, Hij maakt je vrij van zonden en schuld, maar Hij is ook de brenger van vrede – niet alleen voor individuen, maar voor de hele schepping!
NALEVEN
Groen – die kleur heb ik nooit mooi gevonden. Toen ik in Utrecht op kamers ging wonen kwam ik terecht bij een huisbaas die een kamer aanbood die gedeeltelijk gemeubileerd was. Kozijnen en deuren waren groen geverfd en aangezien ik geen zin had om dat allemaal opnieuw te gaan verven heb ik het zo gelaten en er nog groene vloerbedekking aan toegevoegd. Pfff… nooit heb ik mij echt thuis gevoeld in die kamer. Dat had natuurlijk ook nog wel andere redenen, maar in een groene kamer voel ik mij gewoon niet zo prettig.
Ik ben groen gaan waarderen: ik heb zelfs een aantal groene T-shirts in m’n kledingkast hangen en misschien komt dat wel doordat ik in de loop van de jaren ook groener ben gaan leven. Tenminste: ik ben bewuster gaan leven. Oké, nog iets eerlijker: ik weet dat er een heleboel in deze wereld is dat de aarde – mens, dier en natuur – schade toebrengt en ik probeer daar op mijn manier rekening mee te houden. Omdat ik besef dat de wereld van God gekregen is. En zoals God voor mij zorgt, zo mag ik ook zorgen voor dat wat mij is toevertrouwd.
Maar ik vind het moeilijk. Groen leven, bewust leven, duurzaam leven – dat vind ik complex. Want dan moet ik veel meer nadenken, onderzoeken en afwegingen maken. Dan gaat het vaak ook over m’n portemonnee: hoe besteed ik mijn geld, durf ik voor een levensstijl te kiezen die rekening houdt met deze aarde ook wanneer het mij geld kost?
Ik realiseer mij dat ik de gebrokenheid van deze wereld niet kan terugdraaien. Ik besef dat ik een ‘systeem’ leef dat onrecht, uitbuiting en uitputting in stand houdt. Ik ga er in mee en ik verzet mij ertegen – in het besef dat het de Héér is die vrede brengt. Dat neemt niet weg dat ik probeer om groen te leven. Ik kies zoveel mogelijk voor fairtrade en biologisch. Maar ik wil er niet wettisch in zijn. Zoals Israël de zegen voor het land niet kreeg door haar manier van doen, zo schiet ik ook dagelijks tekort.
Bewust worden van de opdracht die de mens gekregen heeft, is het begin: bewerk en bewaak. Zorg voor wat je is toevertrouwd. En er is ons véél toevertrouwd: een hele aarde… Prachtig toch dat de Heer van de schepping ons bij de hand neemt om samen met Hem aan die opdracht gestalte te geven?!