Dit draag Ik jullie op: heb elkaar lief.
(Johannes 15:17, NBV)
BEGRIJPEN
Is liefde belangrijk? De meeste mensen zullen die vraag met een volmondig Ja! beantwoorden, zeker als het gaat om ons persoonlijke leven. Natuurlijk, niemand kan zonder liefde; het is de zuurstof voor de ziel. Als het gaat om liefde géven wordt het al een beetje ingewikkelder. Zeker, ook dat is belangrijk. Dat we onze partners liefhebben, onze kinderen, kortom: de mensen die ons dierbaar zijn, daar zijn we het allemaal wel over eens. Een ander begrip dat steevast terugkomt bij een vraag over het onderwerp liefde, is ‘gevoel’. Liefde is een warm gevoel, liefde is het gevoel dat je hebt wanneer… enz. Maar als we de Bijbel er op naslaan, komen we tot een opmerkelijke ontdekking. Liefde is een opdracht, een gebod zelfs.
Even geduld a.u.b… ik wil dat gebod best opvolgen, maar het gevoel is er nog niet. Dat zou nog wel eens heel lang kunnen duren… Zo kan het dus niet bedoeld zijn. Maar hoe dan wel? Als we er andere teksten bijhalen, wordt het misschien duidelijker. In het evangelie van Johannes zegt Jezus: ‘Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar lief. Zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben‘ (Johannes 13:34).
In dit geval legt Hij de nadruk op de onderlinge liefde tussen Zijn volgelingen, als teken aan de buitenwereld. Maar Hij noemt het wel degelijk een gebod. Een opdracht die je gewoon moet uitvoeren dus. Nou, gewoon… niemand heeft beweerd dat het eenvoudig is, maar als het ons van Hogerhand wordt opgedragen moet het wel te doen zijn. Toch?
In Matteüs 5 zet Jezus een aantal praktische voorbeelden neer. Hij begint Zijn redevoering met: ‘Laat Ik meteen maar even duidelijk maken: als je denkt dat Ik ben gekomen om de wet af te schaffen, heb je het mis. Integendeel. Maar Ik geef er wel meer betekenis, meer diepte aan’ (vrij vertaald). Vervolgens zet Hij een aantal zaken op een overzichtelijke rij:
- ‘Jullie kennen het principe een oog voor een oog, nietwaar? Maar Ik vertel je dat het beter is om je tegen iemand die je kwaad doet in het geheel niet te verzetten. Sterker: als iemand je slaat, keer hem ook je andere wang toe‘ (Matteüs 5:39).
- ‘Stel dat iemand je je schoenen wil afnemen, geef hem dan ook meteen je jas‘ (Matteüs 5:40).
- ‘Als je gedwongen wordt een mijl met iemand mee te lopen, (dat gebeurde destijds nogal eens, de Romeinen dwongen je bijvoorbeeld iets een mijl voor hen te dragen) doe er dan nog een schepje bovenop en ga er twee‘ (Matteüs 5:41).
- ‘Vraagt iemand je om hem geld te lenen, doe dan niet moeilijk, maar schenk het hem gewoon‘ (Matteüs 5:42).
Hier leert Jezus zijn volgelingen wat liefde eigenlijk is: voorzien in de noden van de ander. Aha! Zou Zijn gebod dan misschien toch uitvoerbaar zijn?
En alsof dit allemaal nog niet genoeg was, voegt Jezus aan diezelfde redevoering nog iets toe: ‘Is het een verdienste als je liefhebt wie jou liefheeft?’ (Matteüs 5:46). Vervolgens draagt hij zijn gehoor op hun vijanden lief te hebben: ‘Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: “Je moet je naaste liefhebben en je vijand haten.” En Ik zeg jullie: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel. Hij laat zijn zon immers opgaan over goede en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. Is het een verdienste als je liefhebt wie jou liefheeft? Doen de tollenaars niet net zo? En als jullie alleen je broeders en zusters vriendelijk bejegenen, wat voor uitzonderlijks doe je dan? Doen de heidenen niet hetzelfde?‘ (Matteüs 5:43-48)
Ja, hallo… je vijanden liefhebben? Om het even in het perspectief van alledag te zetten: die buurvrouw, die altijd over mij roddelt? Die vervelende collega, die zich telkens zo neerbuigend over mij uitlaat? Dat snertkind dat mijn zoontje altijd pest? Als we op ons gevoel afgaan, is het tot mislukken gedoemd. Maar als we voor ogen houden dat liefde is: voorzien in de noden van die ander, zien we misschien wél mogelijkheden. Zullen we het gaan proberen?
NALEVEN
Ik vond het een verademing toen ik ontdekte dat liefde niet per se met een bepaald gevoel te maken heeft, maar simpelweg is: voorzien in de noden van de ander. Nou ja, simpel… Soms kan het knap moeilijk zijn. Vooral als die ander daar niet aan meewerkt, of in het geheel niet reageert. Toch is het een heel mooi principe, dat ook (of misschien wel juist) in een (huwelijks)relatie toegepast kan worden, met als neveneffect: wanneer beide partijen er op gericht zijn die opdracht ten uitvoer brengen, zal het gevoel voor elkaar ook toenemen.
Bedenk hierbij het volgende: God is liefde. En Jezus zegt: in Mij is Gods liefde geopenbaard. Dus: als we kijken naar wat Jezus zegt en doet, zien we hoe we die liefde in de praktijk moeten brengen. Liefde is gericht op de ander; wat heeft die ander nodig, en hoe kan ik daarin voorzien? Als beide partijen dat uitgangspunt hanteren, ligt een harmonieuze relatie binnen handbereik.