Van rups naar vlinder

Sommige mensen hebben alles in zich om een prachtige vlinder te worden, maar blijven toch een rups, en dat terwijl ze vaak zo veel mogelijkheden, zo veel potentie, zo veel kansen hebben om uit de cocon te komen… En toch is er iets waardoor ze het niet durven. Ze zitten in een gevangenis en kwijnen weg, omdat ze het gevoel hebben dat iemand de sleutel al lang geleden weggegooid heeft. Maar ze zijn het zelf die de sleutel vasthouden, alleen weten ze dat niet.

Uiteraard is de ‘sleutel’ een metafoor. Wat ik bedoel is: veel mensen denken dat hun situatie uitzichtloos is, dat het nooit anders zal kunnen worden, dat de ‘macht’ om verandering teweeg te brengen bij anderen ligt. En dat is juist het bedrog dat mensen vasthoudt in hun ‘gevangenis’. De sleutel – de verantwoordelijkheid – ligt in eigen handen. Je zou denken: als het zo simpel was, dan pak je toch gewoon de sleutel en kom je uit de gevangenis? Maar helaas, zo simpel is het niet.

Waarom niet?

• De ‘verklaring’ waarom we in de gevangenis terecht zijn gekomen, is iets heel anders dan de verantwoordelijkheid om eruit te komen. Je hebt vast wel een verklaring waarom je te veel eet, waarom je relatie verwaarloost, geen nee durft te zeggen, waarom je geen andere baan zoekt, terwijl je je doodongelukkig voelt op je huidige plek.Wat je verklaring – hoe waar, legitiem en begrijpelijk – ook is, de realiteit blijft: als je te veel eet, word je dik, als je niet investeert in je relatie, komt er verwijdering, als je geen nee zegt, gaan anderen over je grenzen heen, enz. Je ‘verklaringen’ voor de oorzaak van je situatie hebben weinig te maken met je verantwoordelijkheid om stappen te ondernemen om de situatie te veranderen. Inderdaad, we kunnen lang niet altijd kiezen wat ons overkomt. Maar we kunnen wel kiezen hoe we ermee omgaan!

• De misvatting dat anderen de schuld of verantwoordelijkheid geven, helpt. Het kan af en toe erg opluchten om op alles en iedereen af te geven. En dan wat? God heeft iedereen, niemand uitgezonderd, talenten en gaven gegeven – en de ruimte om onze verantwoordelijkheid te gebruiken. Veel mensen verwachten dat anderen hun probleem op zullen lossen. Het meest misleidende is nog de overtuiging: Ik hoef niets te doen, ik leg alles in Gods handen, Hij zal het voor mij doen.Nee, God heeft ons geschapen als mensen met een eigen wil en een eigen verantwoordelijkheid. We zijn geen marionetten, die naar boven mogen wijzen als iets niet goed gaat. ‘God, U hebt niet goed aan de touwtjes getrokken!’ Het is geen geloof of ‘vertrouwen in God’ om de verantwoordelijkheid voor je leven niet te nemen en dan te denken dat God dat wel gaat doen voor je.

• Angst is een van de krachtigste emoties die ons ertoe drijft om dingen te doen of te laten. De enorme vrijheid die we hebben, is beangstigend, want het maakt ons verantwoordelijk. Het lijkt in eerste instantie niet logisch, maar in de gevangenis blijven zitten, kan voor veel mensen prettiger zijn dan het alternatief. Het eerste is namelijk bekend, niet prettig, maar ‘veilig’ met zijn beperkingen. We weten waar we aan toe zijn. Stel je voor wat er allemaal zou kunnen gebeuren als we proberen te ontsnappen!

• Vertrouwde patronen maken ons leven overzichtelijk. Daarom blijven we liever op de automatische piloot in de gevangenis, dan dat we moeite doen om te veranderen. Er is lef nodig om onder ogen te zien dat we op bepaalde terreinen van ons leven op de automatische piloot leven in zinloze patronen. De ontdekking en acceptatie dat dit zo is, is de eerste stap tot verandering. Welke zinloze patronen herhaal jij steeds weer op bepaalde terreinen van je leven die je belangrijk genoeg vindt om wat aan te doen?

Als je erachter komt dat je in de ‘gevangenis’ zit, wil ik je uitnodigen om de sleutel naar vrijheid te grijpen. Waarom een rups blijven als je een vlinder kan worden?