Stel, je bent puber. Je prefrontale cortex is nog niet rijp en je kunt nog niet goed plannen en gevolgen op de lange termijn overzien (ook al denk je daar zelf anders over), maar je ziet tegelijkertijd de wereld aan je voeten liggen. Vol mogelijkheden die voorheen nooit voor jou waren. Wat een verrukkelijk gevoel! Je stort je erin zonder terughoudendheid, want gevolgen op de langere termijn overzie je toch niet. Je maakt hierdoor dingen mee die je nadien niet meer mee zult maken en je beleeft avonturen waar je ouders stiekem jaloers op zijn. Wat een heerlijke tijd in je leven!
Stel, je kon als volwassene nog eens even terug naar die puberteit. Even de rijpheid, bezadigdheid, bedachtzaamheid afleggen die je in de loop der jaren verworven hebt. Dat zou toch heerlijk zijn! Misschien lijkt me dat doordat ik zelf eerder de neiging heb lang te aarzelen, dan me onbedacht ergens in te storten, en doordat ik alles meestal eerst heel goed overweeg, voordat ik een stap durf te zetten. Da’s natuurlijk mooi, maar je loopt ook het risico van alles te missen. Dingen niet te doen die je achteraf bezien wel had willen doen.
Twee jaar geleden waren mijn man en ik bezig met het kopen van een huis, of in ieder geval waren we aan het nadenken over die stap. Ik vroeg aan mijn zoon van toen zestien wat hij ervan zou vinden, hij keek op van zijn telefoon en zei: ‘Gewoon doen, joh!’
Gewoon doen! Ik liet de gedachte toe en bedacht welke mogelijkheden dit nieuwe huis zou hebben. Dat waren er veel, en leuke ook! Ik fantaseerde over een woonkeuken, openslaande deuren en een grote zolder met tafeltennistafel. Over een schuur met meer ruimte en een tuin met leuke hoekjes. Wat een verrukkelijk gevoel, de wereld lag aan mijn voeten! Toen mijn man opkeek van de bouwtekening en vroeg wat ik ervan vond, zei ik: ‘Gewoon doen!’ Hij keek me verbaasd aan.
Dat was twee jaar geleden. We hebben de knoop doorgehakt en het gewoon gedaan! En nu, twee jaar en vele beslissingen over gordijnen, keuken, vloeren en weet ik wat meer later, is veel van wat ik toen fantaseerde realiteit aan het worden. Of in ieder geval gedeeltelijk, met een paar kleine aanpassingen. Tegen het licht van de lange termijn bleven niet al mijn goede ideeën overeind, want eerlijk is eerlijk, een beetje bedachtzaamheid en wijsheid is gewoon nodig in dit soort grote beslissingen.
Misschien is het zo gek nog niet dat in de schepping is gelegd dat je prefrontale cortex een rijpingsproces ondergaat. En dat je leert de gevolgen van je acties op de langere termijn te overzien. Misschien… Want toch wil ik het vasthouden. Dat ‘gewoon doen, joh’. Omdat het soms precies is wat ik nodig heb. En ik ben ervan overtuigd dat als je af en toe je prefrontale cortex even ‘uitzet’, dat verrassende vergezichten oplevert die best haalbaar kunnen zijn als je ze later tegen het licht van de langetermijngevolgen houdt. Of in ieder geval gedeeltelijk, met een paar kleine aanpassingen…